Đậu vani là quả của một loại cây phong lan, nhìn giống quả đậu màu nâu sẫm, có hình dáng nhỏ và dài. Hoa lan vani được trồng ở vùng khí hậu nhiệt đới, bao gồm Mexico, Tahiti, Réunion, Mauritius, Comoro, Indonesia, Uganda và Tongo. Ba phần tư nguồn cung của thế giới đến từ Madagascar.
Vanilla được ưa chuộng trên khắp thế giới. Đây là loại đậu được dùng để thêm hương vị vani tự nhiên vào nước sốt, kem phủ sương, xi-rô, kem, đồ uống và nhiều món tráng miệng khác.
Mục Lục
Đậu vani là gì?
Có hơn 110 giống lan vani khác nhau. Nhưng chỉ có một loại, là Vanilla planifolia cho ra quả mà 99% công ty sản xuất vanu lựa chọn để làm vani thương mại. Ngoài ra còn có một chi khác là Vanilla tahitensis được trồng ở Tahiti. Quả của loại cây này có mùi thơm rõ rệt hơn, nhưng hương vị lại không được đậm đà.
Để tạo quả, người trồng sẽ phải tranh thủ thụ phấn thủ công vì loài hoa này chỉ nở trong một thời gian ngắn mỗi ngày. Không được để quả chín hẳn vì như vậy sẽ làm cho hạt bị tách ra, mất giá trị thương phẩm. Việc thu hoạch bằng tay diễn ra từ bốn đến sáu tháng sau khi quả xuất hiện trên dây leo. Sau khi được thu hoạch, người ta sẽ phải dành ra 6 tháng để tiếp tục xử lí đậu.
Một số khu vực sản xuất đậu có hàm lượng vanillin cao hơn, nên thường có mùi hương nổi bật và hương vị đậm đà. Hạt vani màu nâu sẫm thu được thường dài từ 18 đến 23cm, nặng khoảng 5 gam và cho khoảng 1/2 thìa cà phê hạt.
Cách dùng đậu vani
Thông thường, hạt vani được chế biến thành chiết xuất vani, một thành phần phổ biến trong các món nướng và các món ăn khác. Chiết xuất vani nguyên chất được làm từ hạt vani thật và chiết xuất vani giả sử dụng hương liệu vani nhân tạo.
Đậu vani nguyên hạt hoặc hạt của chúng được sử dụng trong các công thức nấu ăn, chỉ là không thường xuyên vì giá thành cao hơn. Những hạt nhỏ làm cho món ăn thêm đặc và hấp dẫn, và hạt đậu có hương vị đậm đà, ngoài ra màu sắc nhẹ nhàng của vani có thể làm cho món ăn đẹp mắt hơn. Sơ chế đậu vani vô cùng đơn giản. Người ta cũng dùng vani nguyên hạt để tạo hương vị tự nhiên cho đường, xi-rô và các loại đồ uống khác, bao gồm cả rượu.
Đọc tiếp: Cách chọn lựa và bảo quản khoai lang
Cách nấu ăn với đậu vani
Sơ chế đậu vani là một giai đoạn vô cùng dễ dàng. Bạn có thể áp dụng cách làm sau khi nấu phần lớn các món ăn có đậu vani: Hãy sử dụng một con dao sắc để cắt đôi quả đậu theo chiều dọc nhưng vẫn giữ nguyên mặt dưới. Sau đó, cạo hạt ra và trộn với các thành phần khác.
Lớp vỏ bên ngoài có thể được sử dụng để làm sữa, kem hoặc đường có mùi vani, đây là một cách làm hiệu quả cho cả hạt vani cũ và khô. Đối với các công thức nấu ăn yêu cầu dùng đậu nguyên hạt, bạn có thể cắt bỏ các đầu sau đó cắt nhỏ phần còn lại (dùng phần đầu để tạo mùi vani chứ không bỏ đi).
Bạn cũng có thể sử dụng đậu nguyên hạt để tự làm chiết xuất vani của riêng mình. Chiết xuất vani sẽ làm dậy mùi món ăn nhanh chóng nhưng mất khoảng hai tháng để xử lí. Một lựa chọn khác là sử dụng hạt đậu vani để làm bột.
Mặc dù bạn sẽ tiết kiệm thời gian hơn nếu làm theo cách này nhưng bạn lại phải thực hiện nhiều công đoạn hơn. Bột vani có thể dùng để thay thế cho đậu vani hoặc chiết xuất vani trong nhiều công thức nấu ăn. Ngoài ra loại bột này cũng giữ lại những đốm đen nhỏ làm cho món ăn đẹp mắt.
Bạn có thể bổ sung nước nếu thấy đậu khô bằng cách ngâm trong sữa hoặc nước ấm trong vài giờ.
Vani có vị như thế nào?
Đậu vani là loại có hương vị và mùi thơm vani đậm nhất. Nói chung, bạn có thể tưởng tượng vani như có một hương vị của gỗ hoặc khói ngọt ngào và ấm áp.
Sản phẩm thay thế đậu vani
Nguyên liệu thay thế cho đậu vani có ít khác biệt nhất mà bạn có thể dễ dàng tìm mua là chiết xuất vani. Tuy nhiên mùi cũng như vị của đậu sẽ đậm hơn nhiều so với chiết xuất. Nguyên tắc chung là 2,5cm đậu vani bằng 1 thìa cà phê chiết xuất vani nguyên chất. Điều đó có nghĩa là bạn cần khoảng một muỗng canh bột để thay thế cho một hạt đậu vani; để hương vị đậm đà hơn, bạn có thể dùng 2 muỗng canh.
Tuy nhiên, nói chung, thường nếu bạn làm theo công thức dạy nấu ăn, bạn sẽ cần phải đong bột vani bằng thìa cà phê. Tuy nhiên cho quá nhiều vani sẽ làm thay đổi độ đặc của món ăn nên bạn sẽ cần phải điều chỉnh nguyên liệu để có món canh vừa ý.
Ngoài ra bạn cũng có thể dùng bột đậu vani, mặc dù bạn sẽ không dễ dàng tìm mua sản phẩm này ở các cửa hàng như chiết xuất vani. Tương tự, bạn sẽ cần dùng khoảng 1 muỗng canh bột vani để thay thế cho một hạt đậu vani. Tuy nhiên bột vani sẽ không làm thay đổi nhiều độ đặc của món ăn như chiết xuất vani.
Công thức nấu đậu vani
Kem đậu vani thực sự chỉ là một trong nhiều cách bạn có thể thưởng thức đậu vani. Từ kem phủ và nước sốt ngọt cho đến bánh ngọt và bánh quy, có rất nhiều công thức nấu ăn ngon và rất hấp dẫn để khám phá.
Pudding gạo đậu vani
Bánh nướng đậu vani
Xi-rô vani đơn giản
Mua đậu vani ở đâu?
Đậu vani nổi tiếng là nguyên liệu đắt tiền. Cái giá đó thể hiện rằng để có được đậu vani cần rất nhiều công sức cũng như đây là một loại thực vật hiếm. Đậu vani “cao cấp” dày hơn đậu “hạng B”, và là loại phổ biến nhất được bán trong các cửa hàng. Thông thường, bạn sẽ tìm thấy đậu vani được xếp gọn trong lọ gia vị hoặc lọ thủy tinh dài ở lối đi bán gia vị của các cửa hàng tạp hóa và siêu thị.
Thường bạn có thể tìm mua đậu vani có sẵn với số lượng lớn, khoảng từ năm đến vài chục hạt từ các nhà bán lẻ trực tuyến và cách này thường làm giảm đáng kể giá cho mỗi hạt. Chỉ mua những gì bạn sẽ sử dụng trong vòng sáu tháng để tránh lãng phí. Bột đậu vani có sẵn ở các sàn thương mại trực tuyến và tại các cửa hàng bán đặc sản và đồ dùng nhà bếp. Tuy đắt tiền nhưng đổi lại chất lượng lại cực kì tốt.
Bạn nên lựa hạt vani nguyên hạt dẻo, ẩm, căng mọng, bóng và thơm khi mua. Tránh bất kỳ thứ gì khô, giòn hoặc xỉn màu, đây là những dấu hiệu cho thấy người bán đã bảo quản không đúng cách hoặc đậu đã quá cũ.
Bảo quản
Để duy trì độ tươi của hạt vani, hãy bảo quản chúng trong hộp kín, loại bỏ càng nhiều không khí càng tốt. Giữ đậu vani ở nơi mát mẻ, khô ráo và không có ánh sáng trực tiếp. Làm lạnh hạt vani có thể khiến nấm mốc phát triển và hạt bị khô nhanh hơn.
Mở hộp trong khoảng 15 phút vài tuần một lần để không khí thoát ra ngoài. Tốt nhất là sử dụng đậu trong vòng sáu tháng vì đậu sẽ khô dần theo thời gian, ngay cả trong điều kiện tốt nhất. Tuy nhiên bạn có thể bảo quản đậu trong khoảng 8 đến 12 tháng, thậm chí là vài năm.
Bột đậu vani thương mại có thể có thời hạn sử dụng lên đến ba năm; phiên bản tự chế thường chỉ dùng tốt trong một năm. Bạn cũng nên bảo quản bột đậu trong hộp kín (thường là lọ thủy tinh) ở nhiệt độ phòng.