Nếu tìm hiểu về lịch sử của phô mai, rất có thể bạn sẽ khó tìm ra được thông tin về loại phô mai ra đời đầu tiên do sau một thời gian sản xuất loại thực phẩm này thì thông tin về phô mai mới bắt đầu được ghi chép lại. Theo nhiều nguồn tin, không ai chủ động làm ra chiếc phô mai đầu tiên cả, mà nó tình cờ xuất hiện trong quá trình vận chuyển sữa tươi trong nội tạng của động vật nhai lại như cừu, dê, bò và trâu.
Trong hàng thiên niên kỷ trước khi tủ lạnh cũng như phương pháp làm lạnh ra đời, sản xuất phô mai chính là một cách để bảo quản sữa. Mặc dù không có ghi chép chính xác nào nói về nơi đầu tiên sản xuất ra pho mát, nhưng có nhiều bằng chứng cho thấy việc sản xuất pho mát ra đời sớm và nhanh chóng trở nên phổ biến ở Trung Đông, Châu Âu và Trung Á.
Mục Lục
Những chiếc phô mai đầu tiên
Có nhiều nghiên cứu chứng minh rằng chiếc phô mai đầu tiên được sản xuất vào khoảng năm 8000 trước Công nguyên, đây là thời gian mà loài người bắt đầu học tập được cách để thuần hóa loài cừu. Loại enzyme được sử dụng để làm pho mát, được đặt tên là Rennet, có rất nhiều trong dạ dày của động vật nhai lại.
Dạ dày và các cơ quan dạng túi khác của loài động vật này thường được sử dụng để chứa và vận chuyển sữa và các chất lỏng khác. Bởi vì thời điểm này không có tủ lạnh, nên cái nóng mùa hè kết hợp với men dịch vị còn sót lại trong niêm mạc dạ dày sẽ làm sữa đông lại một cách tự nhiên, và những chiếc phô mai đầu tiên ra đời.
Sau khi phần sữa đông này được lọc ra và bảo quản cùng với muối sẽ tạo ra món ăn mà ngày nay chúng ta gọi là “phô mai”. Tuy nhiên dù có bảo quản với muối thì người dân ở các vùng nóng vẫn không thể giữ cho phô mai không bị hỏng quá 24h.
Có rất nhiều tài liệu về người La Mã cho thấy rằng họ thưởng thức phô mai một cách thường xuyên. Ngoài ra họ còn thưởng thức rất nhiều loại phô mai khác nhau và coi việc sản xuất món ăn này như một nghệ thuật. Quân đoàn La Mã cũng sử dụng phô mai cứng như một món ăn trong hành trình của mình.
Từ “pho mát” xuất phát từ từ “caseus” trong tiếng Latinh, gốc của từ này bắt nguồn từ từ “kwat” của người Ấn-Âu nguyên thủy, có nghĩa là “lên men” hoặc “trở nên chua”.
Phô mai ở châu Âu
Các nước vùng Bắc Âu có khí hậu mát mẻ hơn, vì vậy nên khi người dân ở đây học được cách làm phô mai, họ cần ít muối hơn để bảo quản, điều này làm cho các loại pho mát được sản xuất ở đây mềm hơn, béo hơn. Các loại pho mát già, chín và xanh cũng ra đời ở vùng đất này. Nhiều loại phô mai quen thuộc với chúng ta ngày nay (cheddar, gouda, parmesan, camembert) được sản xuất lần đầu tiên ở châu Âu trong thời Trung cổ.
Đọc tiếp: Lịch sử của thịt kẹp bánh Hamburger
Pho mát hiện đại
Đến năm 1816, một nhà máy sản xuất pho mát được dựng lên ở Thụy Sỹ và nhà máy này áp dụng công nghệ hiện đại để sản xuất phô mai với số lượng lớn. Ngay sau đó, các nhà khoa học đã phát hiện ra cách sản xuất rennet hàng loạt và điều này đã làm cho sản xuất pho mát hàng loạt trở nên vô cùng phổ biến.
Sau đó các nhà nghiên cứu đã tìm ra phương pháp thanh trùng, làm cho phô mai mềm trở nên an toàn hơn, giảm nguy cơ lây lan bệnh lao, nhiễm khuẩn salmonella, listeriosis và bệnh brucella. Vì vậy nên việc sử dụng phô mai sữa tươi sẽ không thể tránh khỏi việc mắc các bệnh nêu trên, và nhiều bác sĩ khuyến cáo rằng phụ nữ mang thai không nên ăn phô mai đã ủ quá lâu, ví dụ như phô mai đã chín mềm và phô mai có gân xanh.
Một phát minh mới mang tên phô mát qua chế biến đã ra đời ở nước Mỹ, một nơi có nền công nghiệp phát triển vượt bậc. Phô mai qua chế biến là sự kết hợp giữa phô mai tự nhiên với sữa, chất nhũ hóa, chất ổn định, hương liệu và phẩm màu.
Sản phẩm phô này tuy có giá thành thấp nhưng lại nhưng lại cảm giác mới lạ khi nếm thử, vì vật nên món ăn này đã nhanh chóng trở thành món ăn yêu thích của người Mỹ. Việc sản xuất phô mai qua chế biến tăng vọt trong thời kỳ Thế chiến II. Kể từ thời điểm này, người Mỹ đã tiêu thụ nhiều pho mát chế biến hơn pho mát tự nhiên.
Hướng đi mới của những nhà làm phô mai
Sản xuất phô mai theo phương pháp thủ đang trở lại và hứa hẹn sẽ tạo nên một trào lưu mới. Các phương pháp làm pho mát truyền thống đang được các nông dân và nhà máy nhỏ trên khắp Hoa Kỳ áp dụng. Các cửa hàng pho mát đặc biệt, nơi từng hầu như chỉ bán pho mát thủ công nhập khẩu, hiện tràn ngập pho mát được sản xuất thủ công nhưng lại là sản xuất tại địa phương.